- Κάθε φορά που το παιδί ζητάει κάτι (αντικείμενο, φαγητό, τουαλέτα) και εσείς καταλαβαίνετε τι είναι αυτό που θέλει, ρωτήστε τον «Θέλεις… π.χ. μήλο;» Όταν απαντήσει «ναι», τότε εσείς ενθαρρύνετέ τον να πει την λέξη μήλο (όπως εκείνο μπορεί), αρκεί να καταφέρει να ακούγεται σαν «μήλο» (π.χ. μηο). Δώστε του μερικές ευκαιρίες πριν του δώσετε το αντικείμενο.
- Οι ήχοι μ, μπ, π, κ, γκ, είναι αρκετά εύκολοι και θα πρέπει να προσπαθείτε να τους εκφέρει σωστά ο μικρός στις λέξεις που λέει.
- Παίξε με τον καθρέφτη! Κάντε αστείες γκριμάτσες!
Μέσα από το παιχνίδι (το παιδί κάνει γκριμάτσες και γελάει) και βοηθάει στο να γίνει η περιοχή γύρω από το στόμα του πιο ελαστική, ώστε να εκφέρει και τις λέξεις καλύτερα και πιο εύκολα. Οι γκριμάτσες αυτές προσπαθήστε να περιλαμβάνουν πολλές κινήσεις της γλώσσας μέσα και έξω από τη στοματική κοιλότητα (πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά), κράτημα γλώσσας έξω από τη στοματική κοιλότητα για κάποια δευτερόλεπτα. Φιλάκια, έντονα χαμόγελα, φούσκωμα μαγούλων, γρήγορε εναλλαγές φιλιού-χαμόγελου, κίνησης γλώσσας μέσα-έξω, δεξιά-αριστερά ενισχύουν τους στοματικούς μύες.
- Γράψτε μια λίστα από απλές (κυρίως δισύλλαβες και μερικές τρισύλλαβες) και χρήσιμες, για το παιδί, λέξεις που ίσως και να χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του και καθίστε μαζί να προσπαθήσετε να τις πείτε. Π.χ. μαμά, μπαμπά, κακά, τσίσα, νερό, μπανάνα, μήλο, κέικ, χυμό, κουτί, παπούτσι, μπλούζα, φαγητό, μπάνιο, παπί, γάλα, σκύλος, γάτα, καλά, μάτι, χέρι, πόδι, μύτη, κάλτσα γιαγιά, παππούς, πάνω, κάτω, σαπουνόφουσκες – φούσκες κ.α.
- Μπορείτε να χτυπάτε τα χέρια σας 1 φορά (σαν να κάνετε 1 παλαμάκι) για την κάθε συλλαβή.
- Μπορείτε να σηκώνετε ένα χέρι για την κάθε συλλαβή και μετά να τα ενώσετε με ένα παλαμάκι όταν θα προσπαθήσετε να πείτε τη λέξη ολόκληρη. Ας το κάνει και το παιδί την κίνηση με τα χέρια του αν θέλει.
- Κατά τη διάρκεια του μπάνιου του παιδιού, απαριθμίστε τα μέλη του σώματός του καθώς π.χ. τα σαπουνίζετε και ζητήστε να κάνει και εκείνος το ίδιο.
- Παίξτε με κουζινικά (να μαγειρέψετε το αγαπημένο του φαγητό) και προσπαθήστε να πείτε μία μία τις τροφές που χρησιμοποιείτε.
- Τοποθετήστε εικόνες μπροστά σας (αντικειμένων ή αγαπημένων προσώπων) ανάποδα γυρισμένες, και παροτρύνετε το παιδί να γυρίζει μία μία τις εικόνες και να σας λέει τι είναι. Βοηθήστε τον όποτε χρειάζεται, λέγοντάς του εσείς τη σωστή λέξη και ενθαρρύνοντάς τον να την επαναλάβει όσο πιο σωστά μπορεί.
- Βάλτε μέσα σε μια αδιαφανή σακούλα διάφορα αντικείμενα. Καθίστε μαζί με το παιδί και αρχίστε να βγάζετε ένα ένα τα αντικείμενα λέγοντας με έκπληξη «Βρήκα κάτι!». Βγάλτε το παιχνίδι έξω από τη σακούλα και πείτε «Κοίτα! Είναι ένα αμάξι -τουτού. Δώστε το παιχνίδι στο παιδί και ταυτόχρονα κατονομάστε το πάλι. Ενθαρρύνετέ τον να πει την λέξη, λέγοντάς την εσείς πολλές φορές.
- Χρησιμοποιείστε μεγάλα βιβλία με πολύχρωμες εικόνες και κατονομάστε κάθε φορά μία εικόνα κάνοντας μεγάλες και έντονες κινήσεις του στόματός σας και εναλλάσσοντας την ένταση και τη χροιά της φωνής σας. Έπειτα, ζητήστε από τα παιδιά, ένα ένα, να σας πουν τι είναι αυτό που δείχνετε.
- Κάθε φορά που κατονομάζετε εσείς ένα αντικείμενο ή μια δραστηριότητα που ζητάει το παιδί, η φωνή σας θα πρέπει να είναι ήρεμη και να λέτε τη λέξη αργά τονίζοντας λίγο παραπάνω την τονιζόμενη συλλαβή.
- Καλό είναι, όταν λέτε τη λέξη που θέλετε να πει ο μικρός, να είστε στο ίδιο ύψος με το παιδί και να του ζητάτε να σας κοιτάει στο στόμα, για να δει και σιγά σιγά να καταλάβει τις κινήσεις που κάνετε εσείς για να εκφέρετε τη λέξη και να τις μιμηθεί.
Γαβρά Βασιλική
Λογοθεραπεύτρια, MSc.